Zabytkiem wpisanym do Gminnego Programu Opieki nad Zabytkami Gminy Radosmko na lata 2023-2026 jest kościół rzymskokatolicki w Strzałkowie. 

 

 Kościół w Strzałkowie

 

KOŚCIÓŁ RZYMSKOKATOLICKI W STRZAŁKOWIE 

 

Kościół parafialny rzymsko - katolicki, murowany z XVI wieku (1550-1600), przebudowany w 1750 roku, położony we wsi Strzałków, przy drodze powiatowej   Radomsko- Krzętów, około 2 km od granic Miasta Radomska. Kościół w stylu wczesnobarokowym, na planie krzyża łacińskiego, kryty dachem dwuspadowym wysokim (konstrukcja płatwiowo - krokwiowa z zastrzałami). Ściany murowane z cegły, częściowo z kamienia, tynkowane obustronnie.

 Koci Parafialny w Strzałkowie Kościół Nawiedzenia NMP w Strzałkowie - wejście boczne Kościół parafialny w Strzałkowie - wejście boczne Kościół parafialny w Strzałkowie - wejście boczne

  Według źródeł historycznych, pierwszy kościół w 1411 r. wybudował Leonard Strzałkowski po powrocie z wojny z Krzyżakami. Uposażywszy go utworzył prebendę katedry gnieźnieńskiej. Nie wiadomo, czy był drewniany, czy murowany. Prawdopodobnie w stylu gotyckim. Legenda głosi, że Leonard Strzałkowski po powrocie z wojny dowiedział się, że jego narzeczona wstąpiła do zakonu na wieść o tym, że poległ. On sam wówczas został zakonnikiem, a swe dobra zapisał kapitule. Obraz olejny, wykonany techniką al. fresco, zawieszony na ścianie bocznej kościoła przedstawia klęczącą postać fundatora trzymającego w ręku kościół.  Inny zaś obraz przedstawia portret narzeczonej fundatora, młodej zakonnicy. Po śmierci fundatora opiekunami kościoła byli prałaci i kanonicy.

 

Kościół podupadł i został odbudowany w końcu XVI w. przez scholastyka krakowskiego Marcina Rusieckiego, kanonika gnieźnieńskiego. Jak donoszą zapiski z tamtych czasów zmarł on w 1594 r.  Zanim jednak to nastąpiło wybudował kościół murowany z cegły palonej w stylu wczesnobarokowym, na planie krzyża łacińskiego, sklepiony, bez wież, z sygnaturą na skrzyżowaniu naw. Kościół pokryty został dachówką rzymską, posiadał marmurową posadzkę. Polichromia wykonana została techniką fresco w latach 1745-1746 przez Andrzeja Radwańskiego – jednego z najważniejszych krakowskich malarzy cechowych XVIII wieku, zajmującym się malarstwem monumentalnym w kościołach takich jak: Mariacki, wizytek, dominikanów, franciszkanów. Polichromia przedstawia sceny z życia Matki Boskiej i Jezusa Chrystusa. 

Wnętrze kościoła podzielone jest na partię nawy, węższe prezbiterium (położone nieco wyżej) oraz transept. Ściany zdobią polichromie. Zachodni kraniec nawy zamyka chór z prospektem organowym. 

Polichromia w kościele w Strzałkowie Polichromia w kościele w Strzałkowie Polichromia w kościele w Strzałkowie

Głównym elementem wyposażenia kościoła jest ołtarz główny, pochodzący z pocz. XVII w., w którym znajduje się obraz Matki Boskiej z Dzieciątkiem. Malowidło zdobi srebrna sukienka oraz dwie korony. Oprócz wizerunku Maryi w ołtarzu tym umieszczono wizerunki świętych: Piotra i Pawła oraz świętego Andrzeja. W kościele znajdują się epitafia: malarza Henryka Siemiradzkiego, Ksawerego i Marii Biedrzyckich, Stefana Kryńskiego. 

Po II wojnie światowej w świątyni wykonano wymianę pokrycia dachowego z dachówki czerwonej rzymskiej na blachę ocynkowaną. W 1984 roku wykonano prace rekonstrukcyjne polichromii.  W latach 80-tych wykonano również renowację ołtarza głównego oraz chóru organowego. W latach 90 – tych wykonano nowe pokrycie dachu blachą miedzianą, przeprowadzono prace związane z izolacją zewnętrzną fundamentów, uporządkowano teren wokół kościoła, a także poddano renowacji część wyposażenia drewnianego (ambona, chór). Z uwagi na znaczne zawilgocenie budynku kościoła zagrażające późnobarokowym malowidłom ściennym oraz trwałości stropu ceglanego, w 2010 roku wykonano izolację przeciwwilgociową poziomą i pionową wraz z systemem odprowadzającym wodę oraz instalację wentylacji grawitacyjnej, rozebrano istniejącą i wykonano nową opaskę wokół budynku kościoła. W latach kolejnych odnowiono elewację kościoła, wykonano podświetlenie jego otoczenia, ułożono nowe chodniki i wybrukowano ścieżki. W 2021 r. parafia otrzymała dotację ze środków Województwa Łódzkiego na przygotowanie dokumentacji projektowej, a od Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków w Łodzi środki na odnowienie polichromii sklepień i ścian skrzydła transeptu ze scenami z Radosnych Tajemnic Różańca.  W 2022 r. dzięki wsparciu finansowemu Gminy Radomsko w kościele rozpoczęto remont posadzki, położono system ogrzewania podłogowego oraz zainstalowano pompę ciepła. Dzięki tej inwestycji uda się ustabilizować temperaturę wewnątrz budynku kościoła, a z czasem doprowadzić do usunięcia zawilgocenia, szczególnie sklepienia, i w przyszłości odnowić polichromię, w 2023 r. planowane jest ułożenie z powrotem marmurowej posadzki, która na czas remontu została zdjęta i zabezpieczona. 

Opracowanie: Bożena Nowacka, Inspektor ds. Rady Gminy, Kultury, Kultury Fizycznej Urzędu Gminy Radomsko